Ze szpachlą pod ręką

W dzisiejszej technologii napraw samochodowych wiele się zmieniło i ciężko spotkać osobę, która poświęci tyle czasu na modelowanie dużych powierzchni, ile jeszcze kilka lat temu. Teraz głównie stawia się na pierwszym miejscu czas i jakość naprawy. Ale czy można zrezygnować całkowicie z użycia szpachli? Oczywiście że nie, ponieważ szpachlowanie to podstawowa umiejętności, jaką nabywa lakiernik na samym początku edukacji. Ta metoda bywa niezastąpiona do wyrównania nierówności powierzchni powstałych w wyniku gradobicia czy po pracach blacharskich. 

Szpachla z definicji jest masą wypełniającą, która po wymodelowaniu i pełnym utwardzeniu zyskuje odporność na wiele niekorzystnych warunków chemicznych czy fizycznych. Szpachla ma zastąpić w miejscu uszkodzenia blachę i powinna łączyć w sobie dwie cechy:

•     być miękka w obróbce, dzięki czemu możemy modelować dowolny kształt, który później jest w obróbce przygotowawczej szlifowany;
•     tworzyć twardą powłokę po wyschnięciu, co zapewni trwałą podstawę pod pełną naprawę lakierniczą.

Podstawowym i najważniejszym składnikiem szpachlówki jest wypełniacz występujący w formie talku, którego odmian mamy na rynku ogromną ilość i cechują go różne właściwości. Obecnie coraz częściej w lekkich szpachlówkach używa się także tzw. mikrosfer szklanych, które zapewniają, przy niższej lepkości, lepsze płynięcie szpachli, a zarazem są bardziej stabilne chemicznie. Trzeba również wspomnieć o odpowiednim utwardzaczu, który zwykle sprzedawany jest ze szpachlą i właśnie ten utwardzacz rekomendowany przez producenta powinniśmy stosować. Zapewni to właściwe utwardzenie i nie przyczyni się do powstania późniejszych wad lakierniczych. Utwardzacz zawiera w swoim składzie organiczny nadtlenek, który wiąże wszystkie składniki szpachli, ale trzeba pamiętać o tym, że jest niebezpieczny na organizmu i nie zapominajmy o środkach ochrony osobistej w czasie pracy z szpachlą.

Mamy do dyspozycji różnorodne szpachle stosowane w zależności od przeznaczenia, ale co najważniejsze, od rodzaju naprawianego podłoża. Masy wypełniające można podzielić pod względem różnych właściwości. Pierwszą szpachlą, o jakiej należy wspomnieć jest tzw. konstrukcyjna stosowana do dużych wypełnień. Ma w swoim składzie włókna szklane lub węglowe, które pełnią funkcje wzmacniającą (np. CP 336 Glass marki Profix). Powstała struktura jest wytrzymała i odporna na pękanie, ponieważ im większa powierzchnia, tym większe siły. Zalecane jest stosowanie tego produktu w czasie naprawy, gdzie ubytki są spore, a nie ma możliwości zastąpienia elementu oryginalnym.

Inną szpachlą, która cieszy się ogromnym zainteresowaniem jest tzw. metalik, którą można rozpoznać po zawartych drobinkach aluminium (np. CP 335 Metallic marki Profix). Dzięki dodatku metalu do masy wypełniającej uzyskujemy charakterystyczną cechę, jaką jest równomierne rozprowadzenia ciepła po całym elemencie oraz brak występowania intensywnych naprężeń, które mogą skutkować pękaniem w miejscu aplikacji. Zalecana jest zwłaszcza w elementach nagrzewanych intensywnie przez słońce, umieszczonych w pozycji horyzontalnej oraz w miejscach narażonych na ciepło emitowane przez silnik. Wraz z wzrostem popularności aluminiowych felg ten rodzaj szpachli idealnie wpasował się w potrzeby lakierników i jest wykorzystywany do ich napraw.

Trzeba też wspomnieć o produktach charakteryzujących się dużą elastycznością. Znajdują one zastosowanie przy elementach z tworzyw sztucznych, które narażone są na większe naprężenia (np. CP 341 Plastic marki Profix). 

Do nakładania cienkich warstw stosuje się tradycyjne szpachle poliestrowe, których ogólna nazwa to Soft (np. CP 334 Soft plus marki Profix). Znajdują zastosowanie tam, gdzie jest potrzeba delikatnego poprawienia powierzchni w celu zapewnienia optymalnego efektu naprawy. Tutaj należy wspomnieć o nowej generacji szpachli lekkich, w których charakterystycznym parametrem jest obniżona gęstość (np. CP 339 Perfectly light marki Profix). Uzyskuje się to poprzez zastąpienie ciężkiego talku nowoczesnym wypełniaczem, którym są np. kulki-mikrosfery.

Przy większych pracach, kiedy niezbędne jest nałożenie szpachli na duże powierzchnie o skomplikowanym kształcie stosujemy szpachlę poliestrową natryskową (np. CP 332 finish marki Profix). Znajduje ona zastosowanie szczególnie przy odbudowie i restauracji oldtimerów.

Jak nakładać prawidłowo szpachle? 

Przede wszystkim powinniśmy zaopatrzyć się w narzędzia ułatwiające nam prace: szpachelki "japońskie" metalowe, szpachelki z tworzywa sztucznego, szpachelki z gumy czy tacki, na których mieszamy szpachlę z utwardzaczem. Właściwe postępowanie przy szpachlowaniu wymaga od nas najpierw oczyszczenia powierzchni za pomocą zmywacza (np. CP 015 marki Profix) z pozostałości brudu, kurzu, silikonów czy wosków. Następnie zabezpieczamy folią lub papierem sąsiadujące elementy tak, aby ich nie uszkodzić i zabrudzić. Następnie możemy przystąpić do szlifowania powierzchni nadając jej przyczepność. Pamiętajmy, aby stosować gradację papieru zalecaną przez producenta szpachli.

Pozostałości kurzu szlifierskiego najlepiej usunąć przy pomocy odsysacza, a następnie ponownie oczyścić zmywaczem silikonów. Masę do szpachlowania wyrabia się z dwóch komponentów w proporcjach podanych przez producentów (istnieją też szpachle jednokomponentowe). Producenci szpachli, dla ułatwienia pracy z masą szpachlową, zastosowali różne kolory utwardzacza i masy szpachlowej, które po wymieszaniu we właściwy sposób tworzą jednorodny kolor.

Ciekawym rozwiązaniem jest ułatwienie dozowania utwardzacza do masy szpachlowej dzięki dozownikom. W takim przypadku wyciskamy szpachlę i utwardzacz w prawidłowych proporcjach z możliwością regulacji, w zależności od temperatury otoczenia. Po rozrobieniu mieszanki mamy tylko kilka minut na jej nałożenie. Nakładamy na miejsce naprawy szpachlę w zależności od potrzeby, uzyskując zbliżony kształt. Po wyschnięciu szpachli przystępujemy do szlifowania - tutaj będą niezbędne takie przyrządy, jak bloki, klocki ręczne i szlifierka oscylacyjna, najlepiej z odsysaniem kurzu. Do szlifowania szpachli używamy wskazanych gradacji papieru ściernego na sucho przygotowując powierzchnię do następnego etapu technologii, czyli podkładu wypełniającego.

Na koniec kilku ważnych rad, o których trzeba pamiętać korzystając z szpachli.

•     Pamiętajmy, że dodanie większej ilości utwardzacza nie przyspieszy schnięcia, a na pewno przyczyni się do przebarwień na wierzchnich warstwach lakieru. Dlatego tak ważne jest stosowanie proporcji zalecanych przez producenta.
•     Nie nakładajmy jednokrotnie zbyt grubej warstwy szpachli, ponieważ podczas schnięcia mogą pojawić się pęknięcia na masie szpachlowej.
•     Susz szpachle w temperaturze otoczenia powyżej 5ºC lub przy pomocy promiennika. Tutaj jednak niezbędne będą karty techniczne do danego produktu, ponieważ zbyt niska lub wysoka temperatura może wpłynąć na utwardzenie.
•     Niewskazane jest szlifowanie szpachli na mokro ze względu na wchłanianie przez nią wody, co może przyczynić się do powstawania korozji i trudności z osuszeniem. Powierzchnia szpachlowana narażona na dużą wilgotność powinna być jak najszybciej zaizolowana materiałem podkładowym.
•     Stosuj odpowiednie rozcieńczalniki, w przypadku szpachli poliestrowych będzie niezbędny rozcieńczalnik poliestrowy.
•     Kiedy mamy do czynienia ze szpachlą jednoskładnikową pamiętajmy, że może być ona wrażliwa na rozcieńczalniki zawarte w podkładach i lakierach.
•     Nie nakładaj szpachli poliestrowych na grunty reaktywne, ponieważ nie uzyskasz przyczepności do podłoża.
•     Przed zastosowaniem szpachli należy upewnić się, z jakim podłożem będziemy pracować i dobrać do niego produkt o odpowiednich właściwościach.