Szkodliwe nawyki w lakierowaniu

Na rynku motoryzacyjnym pojawia się silna presja na ograniczenie stosowania szkodliwych substancji dla środowiska. W związku z tym trzeba liczyć się z modyfikacją naszych przyzwyczajeń, które weszły nam w krew przez wiele lat. Jeśli chodzi o stosowanie odpowiednich produktów do lakierowania obecnie jest znacznie zmniejszona ilość lotnych substancji w systemach rozcieńczalnikowych, a zdecydowane ich ograniczenie nastąpiło poprzez wprowadzenie systemów wodorozcieńczalnych. Może wydawać się, że systemy wodorozcieńczalne są dużo droższe w stosowaniu z powodu dłuższego czasu suszenia w odpowiedniej temperaturze, ale jak wszystkie technologie, mają swoje plusy i minusy, a w tym przypadku plusy przysłaniają negatywne aspekty.

Nowoczesne systemy wodorozcieńczalne stosowane są powszechnie w fabrykach samochodów, dzięki czemu znacznie obniżono emisję szkodliwych substancji do środowiska. Stosując lakiery bazowe rozcieńczalnikowe czy wodorozcieńczalne narażamy się na ich odziaływanie, co zwykle wyczuwamy przygotowując formulacje. Dlatego tak ważne jest stosowanie środków ochrony w warsztacie pracy.

Jakie są koszty zapewnienia pełnej ochrony dla pracowników lakierni? Na ogólną sumę wydawanych funduszy na środki ochrony osobistej pracowników wpływa ilość naprawianych aut, ponieważ z większą ilością wzrasta częstotliwość wymiany zużytych środków ochrony. Jednak właściciele warsztatów blacharsko-lakierniczych często muszą przypominać pracownikom o stosowaniu środków ochronnych. Problemem są przyzwyczajenia, a często po prostu zapominalstwo do stosowania rękawiczek czy masek w lakierni. Zwłaszcza widać to podczas lakierowania bazami wodnymi w kabinach lakierniczych, gdy nie czuć rozcieńczalnika, odczuwalnego w bazach konwencjonalnych. Wówczas lakiernicy często uważają, że nie potrzebują maski. 

Nie ważne, jakie materiały lakiernicze stosujemy, do wszystkich niezbędne jest używanie ubioru lakierniczego (tzw. kombinezonu) z materiału nieelektryzującego się, aby nie doprowadzić do powstania iskry, która może spowodować w zamkniętym pomieszczenie wybuch. Pozostałe części ubioru, jak koszulki czy spodnie powinny być również wykonane z materiałów przystosowanych do pracy w strefie wybuchu. Kombinezony lakiernicze nie są prane, w odwrotności do odzieży, dlatego w koszty trzeba wliczyć cenny Lessingu odzieży lub pralni zewnętrznej. Kolejnym niezbędnym materiałem ochronnym są rękawiczki, które skutecznie izolują naszą skórę od zewnętrznych szkodliwych czynników, jak rożne substancje chemiczne, z których powstają lakiery samochodowe. Ale przede wszystkim pamiętajmy o ochronie dróg oddechowych i oczach, które są bardzo wrażliwe na wziewne środki chemiczne oraz zanieczyszczenia.

Ale czy można w jakiś sposób ograniczyć czas ekspozycji pracownika na szkodliwe działanie substancji chemicznych? Oczywiście, że tak! Przede wszystkim zauważalny jest trend zmniejszenia czasu naprawy stosując podkłady, które mają krótki czas schnięcia (np. CP 375 marki PROFIX) czy lakiery bezbarwne charakteryzujące się ekspresową szybkością schnięcia (tutaj możemy wyróżnić takie produkty jak CP 2015 marki Profix).

Kolejno nachodzi pytanie jak dbać o kabinę, aby była przyjaznym środowiskiem pracy lakiernika. Najważniejsze jest, aby pamiętać o cyklicznej wymianie filtrów, a przez to zachować odpowiednie ciśnienie w kabinie lakierniczej. W miarę zużywania filtrów, zwłaszcza tych podłogowych, następuje utrudnione zasysanie powietrza, co prowadzi do utworzenia nadciśnienia wykrywalnego przez czujnik zamontowany w kabinie. Dlatego tak ważne jest zbudowanie poprawnej konstrukcyjnie kabiny, ponieważ jest to element bezpieczeństwa lakiernika.
Możemy spotkać sytuacje, w których lakiernicy sami wyłączają czujniki, aby im nie przeszkadzały, niestety nie bierze się wtedy pod uwagę bezpieczeństwa, a należy pamiętać, że poprawne wartości ciśnienia w kabinie oznaczają też lepsze efekty lakierowania. Przy stosowaniu rozcieńczalnikowych systemów niezbędne jest stosowanie droższych filtrów węglowych, które znacznie podwyższają koszty warsztatu. Aby je obniżyć należy nakładać podkłady nie w kabinie lakierniczej, a w strefie przygotowawczej. Stosując systemy wodne zmniejszamy również koszty poprzez mniejszą częstotliwość wymiany filtrów.
Ochrona narządu wzroku jest bardzo ważna i oprócz środków ochrony bezpośredniej należy pamiętać o oświetleniu. Jest ono niezbędne do prawidłowej aplikacji lakieru, ale też ma znaczący wpływ na nasz wzrok, ponieważ zbyt intensywne światło znacznie osusza oczy i może sprzyjać stanom zapalnym. Dlatego tak ważne jest zastosowanie światła o odpowiedniej sile, aby nie wysilać wzroku przy zbyt malej jego ilości.
Jedną z cech wyróżniającą dobre zarządzanie warsztatem jest porządek. Specjalne podzielenie warsztatu na strefy sprzyja organizacji pracy oraz mniejszej ilości wypadków. Przy dużym obłożeniu zleceń w warsztacie nietrudno o potknięcie się o nieodłożony sprzęt na swoje miejsce, dlatego poświęcenie kilku sekund na pozostawienie po sobie porządku może okazać się nieocenione.
Na koniec trzeba wspomnieć o utylizacji szkodliwych materiałów powstających w procesie lakierowania. Zacząć trzeba od rozcieńczalnika wykorzystywanego do przemywania urządzeń lakierniczych. W systemach rozcieńczalnikowych można stosować destylarki i odzyskać rozcieńczalnik, który następnie jest używany. W systemach wodnych możemy stosować koagulanty, które zagęszczają pozostałą mieszankę, a wodę zlewamy do systemu kanalizacji. Powstałe resztki po destylowaniu, jak i zastosowania koagulantu należy zabezpieczyć i przekazać firmie zajmującą się takimi odpadami. A co z filtrami kabinowymi? Zanieczyszczone filtry należy traktować jako materiały niebezpieczne, które są odbierane przez odpowiednie firmy i nie wolno ich wyrzucać do zwykłego kontenera na śmieci.